عفت درمفردات راغب به معناي به وجود آمدن حالتي براي نفس انسان است كه ازغلبه يافتن شهوت حفظ مي كند.1 شهيد مطهري نيز عفت رابه معناي رام بودن قوه شهواني تحت حكومت عقل وايمان معرفي مي نمايد.2
درروايات اسلام نيزتعاريفي ازعفت صورت گرفته كه ازجمله مولاي متقيان حضرت علي (عليه السلام )مي فرمايند:
الصبرعلي الشهوة عفّة 3
يعني عفت مقاومت دربرابرشهوت وغلبه برآن مي باشد .
عفت داراي مراتبي است كه اولين مرتبه آن ،مقابله باشهوت وغلبه برآن مي باشد .
مرتبه دوم ،عفت عملي است ،به اين معني كه علاوه بركنترل شهوت هريك ازاعضاي بدن بايد ازارتكاب به شهوت بازداشته گردند ودرمرتبه سوم علاوه بركنترل اعضاي بدن نسبت به گناه حتي فكرگناه نيزبه ذهنش خطورنكند كه همان عفت نظري مي باشد.4
عفت به عنوان يكي ازمهترين خصوصيت اخلاقي رابطه تنگاتنگي باصفات بارزاخلاقي ديگردارد كه ازجمله مي توان به رابطه آن باحيا ،غيرت ،كياست ،بصيرت ، اخلاص وعشق اشاره نمود .

حيا ازديدگاه علامه مجلسي تأثرنفس است ازامري كه قباحت آن امربراوظاهرشود وباعث انزجاراوازآن عمل گردد.5
اميرالمؤمنين (عليه السلام) دريك تقسيم بندي حيارابه دوقسم تقسيم نموده است:

حضرت مي فرمايند : برترين حيا حياي تو ازخداست 6
يعني اگرانسان زماني كه مي خواهد مرتكب گناه شود يك لحظه خود را دربرابرخداوند مشاهد نمايد ،حيانموده وآن گناه رامرتكب نخواهد شد ودرمورد اول مي فرمايند : بهترين حياحياي ازخودت است يعني انديشه كن كه توخليفه خداوند درروي زمين هستي ونبايد به اين امانتي كه خداوند دراختيار توقرارداده خيانت كني وبابي حجابي مرتكب گناه گردي ، بنابراين حياباعث عفت وغلبه برشهوت مي گردد ودرحقيقت قول امام علي (عليه السلام) كه مي فرمايند :
سبب العفة الحيا 7
سبب عفت حياست به اثبات مي رسد.

غيرت نيز رابطه مستقيمي باعفت دارد به گونه اي كه حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند : ارزش مرد به اندازه همت اوست وپاكدامني وعفت اوبه ميزان غيرت اوست.8
مردان باغيرت نه تنها خود باعفت هستند بلكه سعي برآن دارند تا خانواده وناموس خود راازچشم مردان نامحرم دورنگه داشته وباهدايت وراهنمايي خود موجب درامان ماندن خود وخانواده خود ازچنگال بي عفتي گردند.

كياست به معناي تيزهوشي ودانايي فرد است9 ويكي ازاخلاق بارزعفيفان وافراد باعفت مي باشد. درروايت داريم: پاكدامني خوي زيركان است.10
حضرت علي (عليه السلام) شخص زيرك را اين گونه معرفي مي نمايد: زيرك كسي است كه افسارشهوتش دراختياراو باشد وازخواسته هاي ناروايش جلوگيري كرده، هنگام خشم خواسته دلش را سركوب كند.11

بصيرت نيز به عنوان يكي ازويژگي مهم اخلاقي رابطه تنگاتنگي با عفت دارد تا جايي كه افرادي چون ابن سيرين فراست وهوشياري فوق العاده درتعبير خواب را درسايه عفت وپاكدامني به دست مي آورند.
رسول اكرم(صلي الله عليه واله) مي فرمايند: ديدگان خود را ازنگاه به نامحرم بپوشانيد ناآنچه را ديگران از ديدن آن عاجزند ببينيد.12

برجسته ترين مقامي كه قرآن كريم براي يوسف(عليه السلام)اثبات مي كند همانا مقام مخلص بودن اوست «انه من عبادنا المخلصين»13 وجالب اين است كه اين مقام حضرت يوسف به واسطه عفت ومقاومت دربرابر خواسته عزيز مصر بود كه خود قرآن قبل ازبيان اخلاص آن حضرت به آن اشاره مي نمايد.

عشق وعفت دو واژه مقدس هستند كه وقتي دركنار يكديگر قرارمي گيرند بر زيبايهاي آن افزوده مي گردد.عشقي كه براساس عفاف وتقوا است واختصاص به زوجين دارد حتي در دوران پيري كه شهوت خاموش است آنها را به يكديگر پيوند مي دهد وبرخلاف محيطهاي به اصطلاح آزاد كه زن ومرد را به حال ابتذال در مي آورند وفقط زمينه پيدايش هوسهاي آني وموقتي وهرزه شدن قلبها را فراهم مي نمايند روزبه روز براين مودت وعشق زوجين افزوده مي گردد .
لذا پيامبر اكرم (صلي الله عليه واله) مي فرمايند: كسي كه عاشق شود ودر عشق خويش كتمان كند وعفت بورزد وبا اين حال بميرد ،اوشهيد است.14

حضرت علي (عليه السلام) درنهج البلاغه يكي از خصلتهاي نيك زنان را ترسو بودن آنان معرفي مي نمايد وعلت آن را چنين بيان مي فرمايند : چون ترسان باشد ازهر چيزي كه به آبروي او زيان رسانده فاصله گيرد.15
استاد شهيد مطهري ترس را در اينجا عفاف زن معرفي مي نمايند وبراين باورند كه عفت زنان هميشه مورد تجاوز مردان قرارمي گيرد ومزاحمت در امر عفاف بيشتر از طرف مرد مي باشد لذا زنان درمواردي كه عفت وپاكدامني آنان در معرض خطر قرارمي گيرد بايد رفتاري محتاطانه واز روي ترس داشته باشند تا آسيبي به آنان وارد نگردد.16

حجاب به عنوان تجلي اصلي عفاف نقش بسيار ارزنده اي در حفظ عفت فردي واجتماعي مي تواند داشته باشد.
خداوند متعال درقرآن صريحاً بر حفظ حجاب امرمي فرمايند: و«اي پيامبر»به زنان باايمان بگو چشمهاي خود را از«نگاه به نامحرم »فروگيرند ودامان خويش را حفظ نمايند وزينت خود را جز آن مقدار كه نمايان است-آشكارنسازندو(اطراف)روسريهاي خود را برسينه خود افكنند وزينت خود را آشكار نسازند مگر براي شوهران وساير افراد محرمشان.17
واژه زينت،هم شامل زينتهاي اكتسابي مانند آرايشها ولباسها وزيورآلات مي شود وهم شامل زينتهاي طبيعي مانندصورت ،بازوان،سينه ،و…مي گردد.
دراين آيه مباركه به دوازه مورد كه زنان واجب نيست خود را درمقابل آنان خود را بپوشانند اشاره گرديده است كه تقريباً روشن است ونياز به توضيح ندارد جزمورد (اونسائهنّ)كه ازاين استثناء چنين فهميده مي شود كه زنان مسلمان تنها دربرابر زنان مسلمان مي توانند حجاب خود را برگيرند ولي در برابر زنان غير مسلمان بايد با حجاب اسلامي باشند.
فلسفه اين حكم اين است كه ،از نظر اسلام برا ي هيچ زن مسلمان جايز نيست كه زيبايهاي زن ديگر را براي شوهر خود بيان كند وهمين حكم اسلامي ،زنان مسلمان را از توصيف زنان ديگر براي شوهرانشان بازمي دارد،ولي در مورد زنان غير مسلمان چنين اطميناني نيست زيرا آنها مسلمان نيستند تا به حكم اسلام،زيبايهاي زنان را براي شوهرانشان بيان نكنند،ازاين روزنان مسلمان بايد حجاب خود را در برابر زنان غير مسلمان حفظ كنند.18

اما درضرورت لزوم حجاب مي توان موارد زير را بيان كرد:

قرآن كريم وقتي مسأله لزوم حجاب را بازگو مي كند ،علت وفلسفه ضرورت حجاب را چنين بيان مي فرمايد :
ذلك ادني يعرفن فلا يوذين 19
براي اينكه شناخته نشوند ومورد اذيت واقع نگردند.

ازنظر قرآن زن امين حق الله مطرح است يعني اين مقام واين حرمت وحيثت را خداي سبحان كه حق خود اوست به زن داده واز اوخواسته كه ازاين حقش به عنوان امانت الهي محافظت نمايد .يعني زن بايد كاملاً درك كند كه حجاب او تنها مربوط به خود اونيست وحجاب زن حقّي الهي است.

فطرت به عنوان يك نعمت دروني وهمگاني دروجود انسانهاقراردارد وافراد بدون استثنا ازاين نعمت الهي برخوردارمي باشند .
قرآن كريم درترسيم چهره زندگي ادم وحوا پس ازتناول ازشجره منهيه مي فرمايد: چون ازآن درخت تناول كردند ،زشتيهايشان (مانند عورت وديگرزشتيهاي پنهان)آشكارگرديد وبرآن شدند كه از برگ درختان بهشت خودرابپوشانند.20
استاد جواد آملي مي فرمايد: سرعت درپوشيدن خود بابرگهاي درختان بيانگرآن است كه پوشش براي زن ومرد امرفطري وذاتي است وبشربراي پاسخ دادن به نداي فطري خود ناگزيرازپوشش است.

عقل سليم مارابه پوشش وحجاب دستورمي دهد وآن رامايه كرامت وحفظ انحرافات وبيهودگي ها وپوچيها وموجب استواري انسان مي داند وآنچه راكه باعث بي عفتي وپيامدهاي شوم برهنگي مي شود مذموم وناپسند مي داند .

بنابرفرمايش آستاد مطهري ،اولين خاصيت حجاب وپوشش ،خاصيت رواني يعني آرامش رواني است .

پوشش ظاهري هرانساني بيانگراعتقاد دروني اوست وانسان مسلمان چون پوشش را وسيله اي براي پرستش حق وتقرب به او مي داند ازاين روي لباسي مي پوشد كه خداپسند بوده ،بافرهنگ ديني واسلامي او سازگارباشد چراكه پوشش هرجامعه اي نشان دهنده فرهنگ آن جامعه ونشان دهنده شخصيت آنان مي باشند .

مسئله ديگري كه دررابطه باحجاب مطرح مي گردد فعاليت هاي اجتماعي زنان است .عده اي حجاب وحفظ عفت را مانع فعاليت هاي اجتماع زنان مي دانند واين طرزتفكر غلط غرب به مامي گويد حجاب مانع رشد وترقي است تأييد مي نمايند .
درحاليكه دراسلام شركت زنان درمجامع براي رفع نيازمنديهاي ضروري واحقاق حق بلامانع مي باشد چنانكه بانوي دو عالم حضرت زهرا (س) گاهاًبراي رفع نيازمنديهاي خانه واحقاق حق خويش بارعايت كامل حجاب وعفت دربيرون ازخانه حضورمي يافتند .ودرانقلاب اسلامي ما هم زنان باحفظ حجاب وعفت مي توانند درتمامي صحنه هاي اجتماعي حضوريافته وبه فعاليت بپردازند.

شبهه ديگري كه دشمنان اسلام به حجاب ما وارد مي نمايند اين است كه مي گويند .حجاب براي انسان محدوديت مي آورد ومانع آزادي است .مابرخلاف بينش غرب براين باوريم كه هرنوع محدوديتي كه آدمي رابراي رسيدن به سرمنزل مقصود وفلاح ورستگاري ياري دهد عين آزادي ومطلوب است وطبق فرمايش حضرت امام (ره)زنان ماآزادي خودرا درپوششي كه اسلام مي گويد يافته اند.

درقران كريم به جلوه هاي بارزي ازعفت اشاره گرديده كه مهمترين آنان عبارتند از:

درسوره نورآيات 31و30به آن اشاره گرديده است كه: به مردان وزنان مؤمن بگوكه چشم ازنگاه به نامحرم فروببنديد.21
وامام سجاد (علیه السلام) دربيان حق چشم مي فرمايند: حق چشم اين است كه آن رابه حرام ندوزي وجزآنجاكه عبرتي دركارباشد وبصيرتي افزايد ياعلمي بدست آورد، به كارش نگيري كه چشم دريچه عبرت (قلب) است.22

زبان ابزاري است كه اگر براي خيرونيكي استفاده گرددشخص راحفظ كرده به بهشت مي رساند واگربراي شروبدي استفاده گردد شخص را به هلاكت ونابودي مي كشانده لذا خداوند درآيه 33احزاب خطاب به همسران پيامبر(صلی الله علیه وآله و سلم)مي فرمايند : باصداي نرم به گونه هوس انگيزسخن نگوييدكه بيماردرلان درشما طمع كنند (بلكه)برخوبي وشايستگي سخن بگوييد.

علماي اخلاق فوائد زيادي براي گرسنگي وسبك بودن شكم بيان داشته اند كه عبارتند از: صفاي قلب ، رقت قلب ، انكساروتواضع دربرابرپروردگار، فراموش نكردن گرسنگان ، دوري ازگناه ، دفع خواب ودوام بيداري ، سهولت عبادت، سلامتي بدن،....
قرآن كريم درآيه 60سوره بقره مي فرمايند : وگفتيم ازآنچه خداوند روزي شما ساخته بخوريد وبياشاميد ودرزمين به فتنه وفساد انگيزي نپردازيد.

چگونگي راه رفتن وقدم برداشتن دردين مبين اسلام بسيارحائز اهميت است به طوري كه خداوند درآيه 31نورزنان را مخاطب قرارداده مي فرمايند: «زنان به منظورآشكارساختن زينتهاي پنهان خود ، پاي برزمين نكوبند.»
دراين آيه مباركه خداوند ازهرگونه راه رفتن كه زمينه توجه مردان را ايجاد مي كند نهي مي فرمايد همچنين اين نكته رامي توان ازآيه بدست آورد كه وقتي آشكارساختن صداي پا زينت وحرام باشد قطعاً آشكا رساختن موضع زينت يعني پاها نيز حرام مي باشد.

براي اينكه مايك خانوده عفيف داشته باشيم قرآن كريم دو راهكار درسوره نور آيات 58و59 ارائه داده است .
1- اجازه ورود به اطاق والدين درسه وقت ازشبانه روز.
2- ابرازمحبت به يكديگردرخانواده .
آيه مي فرمايد : اي كساني كه ايمان آورده ايد بايد بردگان شما وهمچنين كودكانتان كه به حد بلوغ نرسيده اند درسه وقت ازشما اجازه (ورود)بگيريد .قبل ازنمازفجر،درنيم روزهنگامي كه لباسهاي خودرابيرون آورده ايد وبعد ازنمازعشاء،اين سه وقت مخصوص براي شماست ،…وبه گرد يكديگربگرديد وباصفاوصميميت به يكديگرخدمت نماييد.) خداوند اين چنين آيات را براي شما بيان مي كند وخداوند دانا وحكيم است.

يكي ازغرائزطبيعي هرانساني غريزه جنسي است كه بايد به طورطبيعي وشرعي ارضاشود وگرنه طغيان كرده وبسياري ازانسانها رابه بسوي بي عفتي سوق مي دهد ،طريق طبيعي ومشروع ارضاي آن،همان ازدواج است .قران مي فرمايند : والبته بايد مردان بي زن وزنان بي شوهروكنيزان وبندگان خودرابه نكاح يكديگردرآوريد اگرفقيرند خداوند به لطف خود آنان رابي نيازخواهد فرمود كه خداوند به احوال آگاه ورحمتش وسيع است وآنانكه وسيله ازدواج ندارند بايد عفت پيشه كنند تاخدا آنها رابه لطف خود بي نيازگرداند.23
وپيامبر(صلي الله عليه واله)مي فرمايند: بدترين شما افرادي هستيد كه ازدواج نكرده اند.